Samkvæmt fjárlagafrumvarpi ríkisstjórnarinnar hækkar áfengisgjald, sem framleiðendum og innflytjendum áfengis er gert að greiða, um 2,5% um áramótin. Hæstu áfengisskattar í Evrópu hækka því enn. Félag atvinnurekenda hefur tekið saman nýjar tölur um hlutdeild ríkisins í útsöluverði áfengis í Vínbúðum ÁTVR miðað við þessa breytingu.
Farin var sú leið að þessu sinni að taka ekki stikkprufur af einstökum vörum, heldur reikna út meðalverð á öllum eftirfarandi vörum í Vínbúðinni: Þriggja lítra kassa af léttvíni, 750 ml léttvínsflösku, eins lítra vodkaflösku og 500 ml bjórdós. Áfengisprósentur í samanburðinum eru sömuleiðis meðaltöl.
Auk áfengisgjaldsins rennur álagning ÁTVR, skilagjald af umbúðum og virðisaukaskattur á áfengi til ríkisins. Af umbúðum kassavíns er ekki greitt skilagjald.
Eins og sjá má á myndunum hér að neðan hækkar hlutdeild ríkisins í verði léttvínskassa úr 81,6% í ár upp í 83,1% á næsta ári ef hækkun áfengisgjaldsins, upp á rúmlega 92 krónur, gengur eftir. Af verði meðal-léttvínsflöskunnar renna 65,1% til ríkisins á næsta ári í stað 64,1% á þessu ári. Skýringin á því að áfengisgjald er mun hærri hluti útsöluverðs léttvínskassa en léttvínsflösku er að hér er um meðaltöl að ræða og kassavínin eru að jafnaði ódýrari vín en þau sem sett eru á flöskur. Áfengisgjaldið leggst mun þyngra á ódýrari vín, sem almenningur leyfir sér fremur að kaupa, en þau dýrari af því að gjaldið miðast við áfengisinnihald en ekki innkaupsverð vörunnar.
Þegar horft er á vodkaflöskuna hækkar hlutdeild ríkisins í útsöluverðinu úr 92,3% í ár í 94,1% á næsta ári. Af verði bjórdósarinnar tekkur ríkið í dag 76,6% en á næsta ári 77,8% ef hækkun áfengisgjaldsins nær fram að ganga. Í öllum tilvikum tekur íslenska ríkið til sín drjúgan meirihluta af verði vörunnar.
Hér er gengið út frá því að verð á vörunum hækki ekki við skattahækkunina. Líklegt er þó að margir framleiðendur og innflytjendur sjái sig knúna til að hækka verð á vörum sínum vegna hækkunar áfengisgjaldsins, enda þarf þeirra hlutur í útsöluverðinu að standa undir innkaupsverði, flutningi, vöruhúsakostnaði, launum starfsfólks og fleiri kostnaðarliðum. Hækkun á heildsöluverðinu hefur svo aftur áhrif til hækkunar á álagningu ÁTVR og virðisaukaskatti.
Út fyrir öll skynsemismörk
„Þessi skattlagning er löngu komin út fyrir öll skynsemismörk og full ástæða til að vekja athygli á þessum ótrúlegu tölum,“ segir Ólafur Stephensen, framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda. „Áfengisgjaldið bitnar harðast á þeim sem minnst hafa á milli handanna þar sem það leggst af meiri þunga á ódýrari áfenga drykki en þá dýrari. Það er löngu orðið tímabært að endurskoða þetta kerfi.“
