Félag atvinnurekenda andmælir harðlega þeim áformum um að skerða hag innflutningsfyrirtækja og neytenda, sem koma fram í nýju frumvarpi Kristjáns Þórs Júlíussonar, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, um að hverfa tímabundið aftur til eldra fyrirkomulags á útboði tollkvóta fyrir búvörur. Þessi breyting mun þýða að útboðsgjald, sem innflytjendur greiða fyrir heimildir til að flytja inn búvörur án tolla, hækkar. Slíkt mun leiða til hækkunar á verði innfluttra búvara og jafnframt á innlendri búvöru, sem þannig hefur minni samkeppni.
Fyrsta útboðið á tollkvótum samkvæmt tollasamningi við Evrópusambandið með nýrri aðferð, svokölluðu jafnvægisútboði, var haldið síðastliðið vor. Útboðsgjald vegna flestra tegunda búvara lækkaði við það frá síðasta útboði sem fram fór með eldri aðferð í lok árs 2019. Í töflunni hér að neðan má sjá að lækkunin var mest á útboðsgjaldi vegna nautakjöts, þurrkaðra og reyktra skinka á borð við Parmaskinku og Serrano-skinku og pylsna.
Í greinargerð með nýja frumvarpinu er nauðsyn breytingarinnar rökstudd með því að innlend landbúnaðarframleiðsla hafi fengið á sig högg vegna kórónaveirukreppunnar, þar sem ferðamönnum hafi fækkað og eftirspurn eftir búvörum því minnkað, en innflutningur haldist svipaður. „Því er afar líklegt að samdráttur í eftirspurn landbúnaðarafurða vegna fækkunar erlendra gesta lendi á miklu leyti á innlendri framleiðslu með tilheyrandi samdrætti í afurðatekjum. Nauðsynlegt þykir að takmarka áhrif kórónuveirufaraldursins og draga úr því tjóni sem innlendir framleiðendur hafa nú þegar orðið fyrir,“ segir í greinargerð með frumvarpinu.
Þegar Kristján Þór Júlíusson lagði fram fyrir rúmu ári frumvarpið sem kvað á um upptöku jafnvægisútboðs, sagði í greinargerð með því frumvarpi að markmiðið með breytingunni væri að „stuðla að auknum ábata neytenda og aukinni samkeppni á markaði með landbúnaðarvörur, en jafnframt að gæta að hagsmunum innlendra framleiðenda.“
Markmiðið að hafa ávinninginn aftur af neytendum
Ólafur Stephensen, framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda, segir að það sé því augljóslega markmiðið með því að hverfa frá breytingunni að hafa af neytendum þann ávinning sem þeir hafi haft af aukinni samkeppni. Með því sé stuðlað að hærra verði á matvöru á sama tíma og atvinnuleysi sé í sögulegu hámarki og fjöldi fólks nái ekki endum saman. „Þetta frumvarp er með miklum ólíkindum. Fjöldi atvinnugreina hefur fengið mikinn skell vegna kórónaveirukreppunnar, en stjórnvöld hafa ekki gripið til sértækra aðgerða til að vernda einstakar greinar fyrir samkeppni, heldur vísað fyrirtækjum á almenn úrræði svo sem styrki og lán. Í tilviki landbúnaðarins á hins vegar að hindra samkeppni í greininni og láta innflutningsverslun og neytendur borga. Þetta er enn eitt dæmið um að stjórnvöld virðast í vasanum á sérhagsmunum í landbúnaði.“
