Félag atvinnurekenda hvetur Alþingi til að hraða eins og kostur er afgreiðslu frumvarps atvinnuvegaráðherra um að afnema breytingar á búvörulögum, sem fólu í sér víðtækar undanþágur kjötafurðastöðva frá samkeppnislögum. Hæstiréttur kvað í dag upp þann dóm að breytingar Alþingis, sem gerðar voru í fyrravor, hefðu rúmast innan ramma stjórnarskrárinnar. Þar með var dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá því í nóvember snúið við, en Héraðsdómur taldi að skilyrði stjórnarskrárinnar um að lagafrumvarp yrði að fá þrjár umræður til að hafa lagagildi, hefði ekki verið uppfyllt.
Vond lög sem þarf að afnema
„Dómur Hæstaréttar fjallar aðallega um formið en ekki efnið. Við höfum ítrekað rökstutt að lögin séu vond og skaðleg fyrir samkeppni á markaði og hagsmuni fyrirtækja og neytenda, alveg burtséð frá því hvort aðferðin við setningu þeirra telst standast stjórnarskrána,“ segir Ólafur Stephensen framkvæmdastjóri FA. „Undanþága afurðastöðvanna veldur því meðal annars að fyrirtæki sem keppa á sama markaði, kjötmarkaðnum, um sömu viðskiptavinina búa við tvennar reglur. Annars vegar eru fyrirtæki sem flytja inn kjöt, en þau verða m.a. að lúta ströngu samrunaeftirliti samkeppnisyfirvalda og banni við samráði og samstarfi, að viðlagðri fangelsisvist. Afurðastöðvarnar, sem eru margar hverjar umsvifamiklir kjötinnflytjendur, eru undanþegnar þessum lagaákvæðum, sem misbýður öllu jafnræði og réttlætiskennd.“
Loka þarf glugganum til að afstýra tjóni
Ólafur bendir á að eftir dóm Hæstaréttar opnist gluggi, þar sem líklegt sé að kjötafurðastöðvar muni keppast við að klára samruna sem gætu orðið stórskaðlegir neytendum, nema Alþingi bregðist við og samþykki frumvarp atvinnuvegaráðherra. „Ef lögunum verður ekki breytt hið fyrsta gætum við horft upp á að t.d. langstærstu framleiðendur og innflytjendur svínakjöts í landinu renni saman i eitt fyrirtæki án þess að samkeppnisyfirvöld fái rönd við reist. Fyrirtæki í slátrun og vinnslu nauta- og sauðfjárafurða gætu runnið saman með tilheyrandi tjóni fyrir bæði bændur og neytendur. Framundan er útboð á tollkvóta til að flytja inn kjöt, þar sem afurðastöðvar í innflutningi gætu haft með sér samráð um tilboð án nokkurra afleiðinga. Alþingi þarf að samþykkja frumvarp atvinnuvegaráðherra hið fyrsta. Þeir þingmenn sem reyna að tefja þá samþykkt ganga með opinskáum hætti erinda sérhagsmuna.“
Litlar kröfur gerðar til Alþingis
Innnes ehf., félagsmaður FA, höfðaði málið gegn Samkeppniseftirlitinu, sem dæmt var í dag. „Hæstiréttur dæmir að lögin séu í samræmi við ákvæði stjórnarskrár. Eftir stendur þó sú staðreynd að lögin eru skaðleg fyrir neytendur og skaðleg fyrir samkeppni á mikilvægum markaði. Það er því mikilvægt að Alþingi klári það verkefni að afnema þessi lög áður en fleiri myrkraverk eru framin í skjóli þeirra. Að óbreyttu búum við í löglausu samkeppnisumhverfi þar sem fámennum hópi stórfyrirtækja er heimilt að sölsa undir sig heilu markaðina, til óbætanlegs tjóns fyrir allan almenning,“ segir Páll Rúnar M. Kristjánsson hrl., lögmaður Innness.
„Með þessum dómi er ljóst að Hæstiréttur gerir litlar sem engar kröfur til Alþingis þegar kemur að breytingum á lagafrumvörpum á milli umræðna. Þar með gefur Hæstiréttur grænt ljós á óvandaða og lélega meðferð lagasetningarvalds eins og blasti við í þessu máli. Sú niðurstaða er auðvitað högg fyrir allan almenning, því að kröfuharðir og gagnrýnir dómstólar leiða af sér vandaða og vel ígrundaða lagasetningu. Eftirlátssamir og áhugalausir dómstólar leiða af sér hið gagnstæða, segir Páll Rúnar M. Kristjánsson.
